(မိုုးမခ) ဇန်နဝါရီ ၁၉ ၊ ၂၀၁၅
“လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့် (Free Speech)” ဆိုုတာ အစ္စလာမ်သာသနာရဲ့ အခြေခံနည်းနာ တစ်ခုုဖြစ်ပါတယ်ဆိုုရင် စာရှုသူအနေနဲ့ အံ့သြမယ်၊ ဒါမှမဟုုတ် ဟုုတ်ရဲ့လားလိုု့ မေးခွန်းထုုတ်မိ မှာ အမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အစ္စလာမ်သာသနာရဲ့ အစစ်အမှန်သွန်သင်ချက်တွေ အရ Free speech ခေါ် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုခွင့်ဟာ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတစ်ခုုဖြစ် တယ်ဆိုုတာ အမှန်ပါပဲ။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုုင်းအတွင်းမှာ ပြင်သစ်နုုိင်ငံထုုတ် Charlie Hebdo မဂ္ဂဇင်းက ကာတွန်းဆရာတွေ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ် ခံခဲ့ရတယ်၊ ဒါဟာ ၀မ်းနည်းဖွယ် ကိစ္စတစ်ခုုအမှန်ပါ။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် ပေါ်မှာတင်ထားတဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ဦးရဲ့ စတေးတပ်ကိုု အောက်ပါအတိုုင်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
(http://tinyurl.com/lnk7wyu)
ဒီမိတ်ဆွေတင်ထားတဲ့ စတေးတပ်ထဲက အစ္စလာမ်နဲ့ဆိုုင်တဲ့ စာသားများဟာ တကယ့်ကိုု ၁၀၀ ရာခိုုင်နှုန်း မှန်ကန်နေတဲ့ စာသားတွေပါပဲ။
မိတ်ဆွေ စာရှုသူ ၊ အချိန် ၁၅ မိနစ်လောက်ကိုု ကျိုးနွံစွာ အလှူခံပါရစေ၊ ကျွန်တော် (စာရေးသူ) ရဲ့ အထက်ပါအဆိုု မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြနိုုင်ပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ မေးခွန်းဖြစ်လာနိုုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ “မွတ်စလင်တွေရဲ့ တမန်တော်ကိုု လှောင်ထားတဲ့ အဲဒီကာတွန်း တွေက ကျွန်တော့် (စာရေးသူ) ကိုုခံစားချက်တခုုခုု မဖြစ်စေဘူးလား၊ ဥပမာ ဒေါသထွက်တာပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့”။ ဆိုုတာကိုု အလျင် ဖြေကြားပါရစေ။ သာမာန်လူသား တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ ကျွန်တော်၊ ခံပြင်းဒေါသထွက်မိတာ အမှန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ကိုုယ့်တမန်တော်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်လိုု့ ထွက်ရတဲ့ ဒေါသက တစ်ကဏ္ဍဖြစ်ပြီး အဲဒီအပေါ်မှာ အထိန်းအကွပ်မထားဘဲ လူ့အသက်တွေ သွေးချောင်းစီးပစ်တာကတော့ ဦးနှောက်ထဲ ထည့်ပြီး စဉ်းစားဖိုု့တောင် မလျော်ကန် မသင့်မြတ်တဲ့ ကိစ္စရပ်ကြီးပါ။
လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့်ကိုု အကာအကွယ်ပေးဖိုု့ ဆိုုတာက တစ်ကဏ္ဍဖြစ်ပြီး မြင့်မားတဲ့ စိတ်ဓါတ်နဲ့အတူ အသိဉာဏ်အမြော်အမြင်နဲ့ ပြည့်စုုံတဲ့ စကားမျိုး၊ စာအရေးအသား မျိုးတွေ တွင်ကျယ်လာစေဖိုု့ လှံုဆော်ခြင်းက မတူညီတဲ့ ကဏ္ဍနောက်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကဏ္ဍနှစ်ခုုမှာ ကွဲပြားခြားနားချက်တွေ ရှိတယ်ဆိုုတာကိုု အများပြည်သူအကြား သိသာထင်ရှားလာအောင် ပြုလုုပ်ပေးကြဖုုိ့ လိုုအပ်လှပါတယ်။ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုခြင်းက အသိပညာအမြော်အမြင်တဲ့ ပြည့်စုံုတဲ့စကားတွေ ဖြစ်နေရမယ်၊ ပရမ်းပတာ ပြောဆိုုတာမျိုး ၊ ပြောဖိုု့အခွင့်ရှိတိုုင်း ဖိုုးပြောချင်၊ မောင်ပြောချင် လုုပ်ရတဲ့ ကိစ္စမျိုး မဟုုတ်ပါ။
“ဘာသာရေး ယုံုကြည်ချက်ကိုုလည်း ဝေဖန်ပြောဆိုုနုုိင်တယ်” ဆိုုတဲ့ အဆိုုကိုုတော့ ဒီကရီအကန့်အသတ်တစ်ခုုအတွင်းမှာသာ သဘောတူလက်ခံထိုုက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုုတော့ ဘာသာရေးယုံုကြည်ချက်ကိုု ပျက်ရယ်ပြုတယ်၊ လှောင်ပြောင်သရော်တယ် စတဲ့ အမူအကျင့်ကနေ ဘယ်လိုုမျိုး အကျိုးကျေးဇူးကိုု မြော်လင့်နိုုင်ပါသလဲ၊ စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။
ဘာသာရေးကိုု လှောင်ပြောင်သရော်ခြင်းက
(က) မိမိနဲ့ အသွင်မတူ ယုံုကြည်ချက်ကွဲနေတဲ့ ဘာသာခြားတစ်ယောက်နဲ့ မိမိအကြား မိတ်ဆွေသင်္ဂဟ ဖြစ်လာဖိုု့ ပေါင်းကူးတံတားတစ်စင်းဖန်တီးပေးနိုုင်ပါသလား
(ခ) ရန်လိုုတတ်တဲ့ သဘောထားရှိသူတစ်ဦးကိုု ပျော့ပြောင်းသွားဖိုု့ လုုပ်နိုုင်ပါသလား
(ဂ) အနာဂတ်ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့ လူငယ်ထုုအကြား အဲလိုု သရော်လှောင်ပြောင် တာဟာတော့ဖြင့် ရင့်ကျက်တဲ့လုုပ်ရပ်ကောင်းတစ်ခုလိုု့ သတ်မှတ်လာကြတာမျိုးအထိ အဖြစ်ခံနိုုင်ကြပါသလား။
မိမိနဲ့အသွင်မတူ ယုံုကြည်ချက်ကွဲပြားသူတွေနဲ့ မိတ်ဆွေသင်္ဂဟဖြစ်လာဖိုု့ ၊ ရန်လိုုသူကိုု ပျော့ပြောင်းစေဖိုု့ ၊ ထိပါးလာသူကိုု ရင့်ကျက်စွာတုုန့်ပြန်ဖိုု့ စတာတွေဟာ မြို့ကြီးသားပီသပြီး ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ ငြိမ်းချမ်းလှပါတယ်ဆိုုတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အရေးကြီးလှတဲ့ အချက်တွေပဲ မဟုုတ်ပါလားခင်ဗျာ။
ဒါကြောင့်လည်း အစ္စလာမ် သာသနာဝင်တွေရဲ့ ကျမ်းစာ ကိုုရ်အာန်က ယုံုကြည်သူ မွတ်စလင်တွေကိုု ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ သဘောထားကြီးသူတွေ ဖြစ်လာစေဖိုု့ နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့်ကိုု အသိအမှတ်ပြု လေးစားကြဖိုု့ ပြဌာန်းသွန်သင် ထားပါတယ်။ ကိုုရ်အာန်က တင်ပြတဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့် (Free speech) က လွတ်လပ်စွာ တွေးတောကြံဆဖိုု့ နှိုးဆော်တုုိက်တွန်းထားပေမယ့် disagreement ဆိုုတဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အမြင်မတူညီတာကိုု လှောင်ပြောင်စရာမဆိုုထားဘိ လေးစားအသိအမှတ်ပြု ဖိုု့ပါ သွန်သင်ထားပါတယ်။ ဥပမာ ကိုုရ်အာန်ကျမ်း အခန်းနံပါတ် ၆ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၀၉ မှာ ဖော်ပြထားတာက
And revile not those whom they call upon beside Allah, lest they, out of spite, revile Allah in their ignorance.
“အလ္လာဟ်အား စွန့်ပယ်၍ ယင်းသူတိုု့ (အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် မဟုုတ်သူများကိုု ရည်ညွှန်း) ကိုုးကွယ်ဆည်းကပ်သည့်အရာများကိုု အသင်သည် လှောင်ပြောင်ရှုတ်ချ ဆဲရေးခြင်း မပြုလေနှင့်။…”
ဒါကြောင့် မွတ်စလင်တွေဟာ အခြားဘာသာဝင်တွေ အထွတ်အမြတ်ထား ကိုုးကွယ်ဆည်းကပ်အပ်သည်များကိုု ဆဲရေးပြောင်လှောင်ရှုတ်ချပိုုင်ခွင့် မရှိပါဘူး။ ကိုုရ်အာန်ကျမ်းက အထက်ပါသွန်သင်ချက်မှာတင် ရပ်တန့်မသွားသေးဘဲ သွန်သင်ထားပြန်ပါတယ်။
“…let not a people’s enmity incite you to act otherwise than with justice. Be always just…”
“မည်သည့်လူမျိုးတစ်မျိုးအပေါ်မဆိုု မုုန်းတီးမှုသည် အသင့်အား တရားမျှတမှု မပြုလုုပ်စေရန် လှံု့ဆော်ခြင်း အလျဉ်းမဖြစ်စေလင့်။ (အသင်တိုု့အပေါ် ရန်ညှိုးထား မုုန်းတီးသူများအတွက်ပင် တရားမျှတမှုကိုု ကျင့်သုံုးဆောက်တည်ရန်လိုုအပ်သည်။) အမြဲတစေ တရားမျှတမှုကိုု ကျင့်သုံုးကြကုုန်။ (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၅ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၉ ) ”
ပြင်သစ်မဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo က မိမိတိုု့ မွတ်စလင်တွေလေးစားဂုုဏ်အသရေပေးတဲ့ တမန်တော်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်တာနဲ့ပဲ အဲဒီလိုုလုုပ်ရကောင်းလားဆိုုပြီး အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်ခြင်းကိုု အပထားဦးတော့၊ တရားမမျှမတ တုုန့်ပြန်ခဲ့မယ်ဆိုု ရင်တောင် ဒါဟာ အစ္စလာမ်မစ်စစ်စစ်တစ်ယောက်ရဲ့ လုုပ်ရပ်မဟုုတ်ပါဘူး။
ယုံုကြည်ကိုုးကွယ်ရာတွေကိုု မစော်ကားဖိုု့ ၊ တရားမျှတစွာ တုုန့်ပြန်ဖိုု့ စတာတွေကိုု အစ္စလာမ်က သွန်သင်ထားတာတော့ ဟုုတ်ပါပြီ၊ သာသနာအပေါ် လွတ်လပ်လပ် ဝေဖန်တာမျိုးကိုုရော အစ္စလာမ်က ဘယ်လိုု တုုန့်ပြန်ခုုိင်းထား ပါသလဲ?
“…when you hear the Signs of God being denied and mocked at, sit not with those who indulge in such talk until they engage in a talk other than that…”
“အလ္လာဟ်၏ သက်သေလက္ခဏာတော်များအား ငြင်းပယ်လျက် ပြောင်လှောင်ပျက်ရယ်ပြု နေသည်ကိုု ကြားရပါမူ အသင်သည် ဤသိုု့သော အပြုအမူမှ ယင်းတိုု့မရှောင်ကြဉ်လေ သမျှကာလပတ်လုံုး ထိုုသူတိုု့နှင့်အတူ (ရောနှော) ထုုိင်ခြင်း မပြုလေနှင့်။” (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၄ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၄၁)
အထက်ပါမုုက္ခပါတ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့အတိုုင်း မွတ်စလင်တွေဟာ သူတိုု့ရဲ့ယုံုကြည်ရာကိုု ပြောင်လှောင်နေတာ တွေ့မြင်ကြားသိရမယ်ဆိုုရင် လျစ်လျူပြု ထွက်ခွာသွားဖိုု့ရာ ဆင့်ဆိုုထားခြင်း ခံရသလိုု ကျူးလွန်စော်ကားသူတွေကသာ သူတိုု့လုုပ်ရပ်ကိုု ရပ်တန့်ခဲ့ရင် တော့ အဆက်အဆံပြန်လည်ထားရှိနိုုင်ပါတယ်။
ပြင်သစ်မဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo ရဲ့ ကာတွန်းတွေကိုု မွတ်စလင်စစ်စစ်တွေက အထက်ဖော်ပြပါအတိုုင်းသာ တုုန့်ပြန်ဖိုု့ အခွင့်ရှိပါတယ်။ ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၄ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၄၁ ကိုု အဆုံုးအထိ ဖတ်ရှုုလေ့လာမယ်ဆိုုရင် ဘာသာရေးယုံုကြည်ချက်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်သူတွေအတွက် လောကီသား ယုံုကြည်သူတွေက တစုံုတရာအပြစ်ပေးအရေးယူဖိုု့ အခွင့်လိုုင်စင် ပေးထားခြင်းမျိုး မခံရဘဲ အလ္လာဟ် (အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်များရဲ့ဘုုရားရှင်)ကသာ တရားစီရင်မယ့် ကမ္ဘာ့နောက်ဆုံုးနေ့မှာ အပြစ်ပေးအရေးယူမယ့်အကြောင်း တွေ့ရှိနိုုင်ပါတယ်။
သာသနာရေးလိုုမျိုး အထိအခိုုက်မခံနိုုင်တဲ့ ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဆွေးနွေးငြင်းခုံုတာ မျိုးကိုုရော ဘယ်လိုုမျိုး လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုဆွေးနွေးဖိုု့ အစ္စလာမ်က တင်ပြထားပါသလဲ။
“Call…with wisdom and goodly exhortation and argue with them in a way that is best.”
“အလ္လာဟ်၏လမ်းတော်သိုု့ ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင်နှင့် ကောင်းမြတ်သော သွန်သင်ဆုံုးမမှုတိုု့ဖြင့် ဖိတ်ခေါ်ပါလေ၊ အကောင်းမြတ်ဆုံုးသော သက်သေသာဓကဖြင့် အခြေအတင် ဆွေးနွေးပါလေ။” (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၁၆ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၂၆)
မုုဟမ္မဒ်ရဲ့ ဘဝသက်တမ်းတလျှောက်မှာ လှောင်ပြောင်ပျက်ရယ်ပြုတာတွေကိုု ဒုုနဲ့ဒေး ခံခဲ့ရပေမယ့် လက်တုုန့်ပြန် အပြစ်ပေးခြင်းမျိုး လုံုးဝမရှိခဲ့ပါ။ ဒါပေမယ့် အခုုခေတ် အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် မော်လဝီအချို့ကတော့ သာသနာအပေါ် အသရေဖျက်ရင် သေဒဏ်ဆိုုပြီး ဥပဒေ ပြဌာန်းကာ လူတွေကိုု သတ်ဖြတ်နေကြတာကတော့ဖြင့် တကယ်ကိုု ရှုတ်ချဖွယ် စက်ဆုုပ်ရွံ့ရှာ ဖွယ်ရာတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာ မုုဟမ္မဒ်ရဲ့ ဘဝဖြစ်စဉ်ထဲက အဖြစ်အပျက်တစ်ခုုကိုု တင်ပြရရင်ဖြင့် –
တမန်တော် မုုဟမ္မဒ်က မဒီနာမြို့ကိုု ခိုုလှံုဖိုု့ ရောက်လာတဲ့အခါ အဲဒီမြို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် လျာထားခံရတဲ့ ယဟူဒီဘာသာဝင် အဗ္ဗဒွလ်လာဘင် အိုုဘိုုင်းခေါင်းဆောင်ပြီး သူ့
ရဲ့အသက်ကိုု ရန်မူဖိုု့ အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ တကြိမ်မှာတော့ ယဟူဒီအုုပ်စုု တစ်စုုက မုုဟမ္မဒ်ကိုု “အသင့်အပေါ် မရဏသေခြင်း သက်ရောက်ပါစေ” ဆိုုပြီး မျက်နှာချင်းဆိုုင် တွေ့တဲ့အခိုု်က် ရေရွတ်ပြောဆိုုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ မွတ်စလင်တွေ တဦးနဲ့ တဦး မျက်နှာချင်းဆိုုင်တွေ့တဲ့အခါ နုုတ်ခွန်းဆက်တဲ့ အသင့်အပေါ် ငြိမ်းချမ်းခြင်း သက်ရောက်ပါစေ ဆိုုတဲ့ စကားရပ်ကိုု လှောင်ပြောင်ရှုတ်ချပြီး ဆိုုတဲ့အဆိုုတခုုလိုု့ သတ်မှတ်ရမှာဖြစ်သလိုု အခုုခေတ်ဥပဒေတွေအရ အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှု ဆိုုလည်းရပါတယ်။ အဲဒီလိုု ဆိုုလာတဲ့ ယဟူဒီအုုပ်စုုကိုု ပြင်းထန်စွာ တုုန့်ပြန်ပြောဆိုုခဲ့တဲ့ ဇနီးဖြစ်သူကိုု မုုဟမ္မဒ်က တားမြစ်ဆုံုးမခဲ့ပြီး မဒီနာမြို့ရဲ့ အုုပ်ချုပ်သူဖြစ်နေလင့်ကစား သူတိုု့ကိုု တစုံုတရာ အပြစ်ပေး အရေးယူခဲ့တာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ အဗ္ဗဒွလ်လာဘင် အိုုဘိုုင်း သေဆုံုးတဲ့အခါ အစ္စလာမ်ဘာသာ ၀င်တွေရဲ့ဓလေ့အတိုုင်း အပြစ်လွှတ်ခြင်း အတွက် ၀တ်ပြုရတဲ့ (ဂျနာဇာ) ၀တ်ပြုဆုုတောင်းခြင်းကိုု မုုဟမ္မဒ်ကိုုယ်တိုုင် ဦးဆောင်ဝတ်ပြုပေးခဲ့ပါသေးတယ်။
(http://www.alislam.org/library/books/Life-of-Muhammad.pdf)
အစ္စလာမ်သာသနာထဲက အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုုဖြစ်တဲ့ အဟ်မဒီယာမွတ်စလင်အဖွဲ့ကိုု တည်ထောင်ခဲ့သူ မီရ်ဇာ ဂူလာမ်အဟ်မဒ်ဆိုုတဲ့ ပုုဂ္ဂိုလ်က ၁၉ ၀၂ မှာ အစ္စလာမ်ကိုု ဝေဖန်ရင် ၊ လှောင်ပြောင်သရော်ရင် သတ်ပြစ်ရမယ်လိုု့ ဆိုုနေကြတဲ့ အစွန်းရောက် မော်လဝီ ဂျီဟတ်ဝါဒီတွေကိုု ရည်ညွှန်းပြီး ရေးသားတင်ပြခဲ့တာက -
“ဂျီဟတ်ဝါဒီမော်လဝီများအတွက် သင်ခန်းစာတစ်ရပ်ရှိ၏။ စစ်မှန်သောသာသနာဟူသည် သာသနာ့အမွေအနှစ်များ၊ အမြော်အမြင်နှင့်ပြည့်စုံုသည့် ဆွေးနွေးတင်ပြချက်များသည် အသွားထက်သော ဓါးထက်ပုုိ၍ စွမ်းအားရှိသည်ကိုု ဖော်ထုုတ်ပြပေးသည့် သာသနာပင်။ ဓါးလက်နက်ကိုု မှီခိုုနေရသည့် သာသနာမှာ (စစ်မှန်သောသာသနာမမည်ချေ။)” (https://www.alislam.org/jihad/sword.html)
ပဲရစ်မြို့က မဂ္ဂဇင်းတုုိက်ကိုု အကြမ်းဖက်သွေးချောင်းစီးခဲ့သူတွေကိုုးကွယ်တဲ့ သာသနာဟာ လူသတ်လက်နက်တွေအပေါ်မှာသာ တည်မှီထားတယ်ဆိုုတာ ပေါ်လွင်လှပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစ္စလာမ်သာသနာကတော့ ဓါးလက်နက်၊ ဒါမှမဟုုတ် သေနတ် တွေအပေါ် ၊ ဒါမှမဟုုတ် အခြားမည်သည့်အင်အားတစ်စုံုတစ်ရာအပေါ်မှာမှ တည်မှီထားခြင်း မရှိပါ။
လွတ်လပ်စွာပြောဆိုုတင်ပြခြင်းက စွမ်းအားထက်မြက်တဲ့ လက်နက် တန်ဆာ တစ်ခုုဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေဟာ (အကြမ်းဖက်မှုကိုု ထောက်ပံ့ပြောဆိုုနေတာမျိုး မဟုုတ်ရင်) သူတိုု့ဆန္ဒအလျောက်ခုုခံချေပပြောဆိုုပိုုင်ခွင့် ရှိပါတယ်။ သိုု့သော် ငါတိုု့က ပြောချင်ရာ ပြောဖိုု့ အခွင့်အရေးရှိတာပဲဆိုုပြီး မတူညီသူများအကြား ပေါင်းကူးဆက်သွယ်ပေးမယ့် ညီညွတ်ရေး တံတားကြီးတွေ ဖြစ်လာမယ့်အရေးကိုု လျစ်လျူပြုမယ်၊ ခက်ထန်သူကိုု မေတ္တာနဲ့ တုုန့်ပြန်မယ့်အစား ခက်ထန်မှုနဲ့သာ တုုန့်ပြန်မယ်၊ ဘာသာရေးကိုု ပျက်ရယ်ပြုတာဟာ တော့ဖြင့် ရင့်ကျက်တဲ့ အချင်းအရာတစ်ခုုလိုု့ လူငယ်တွေ ထင်မှတ်မှားအောင် ပြုမယ်ဆိုုရင်ဖြင့် အပျက်ပျက်နဲ့ နှာခေါင်းသွေးထွက်ကိန်းသာ ဆိုုက်ရပါလိမ့်မယ်။
ဒါကြောင့် အစ္စလာမ်က လွတ်လပ်စွာပြောဆိုုရာမှာ သာသနာရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး စော်ကားဆဲရေး ပြောင်လှောင်တာတွေမလုုပ်ဖိုု့ နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုကြ၊ ဤသည်အတွက် အပြစ်တစ်စုံုတစ်ရာ မထိုုက်တန်ရာ၊ သိုု့သော် လူ့စည်းကိုုတော့ဖြင့် စောင့်ထိန်းကြရယ်လိုု့ သတ်မှတ်ပြဌာန်းပေးထားပါကြောင်း တင်ပြလိုုက်ရပါတယ်။
မိုုးမခမီဒီယာမှ ၁၉ ရက် ၊ ဇန်နဝါရီ၊ ၂၀၁၅ နေ့စွဲဖြင့် ဖော်ပြပေးခဲ့သော ဆောင်းပါးဖြစ်ပါသည်။
Read more ...
“လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့် (Free Speech)” ဆိုုတာ အစ္စလာမ်သာသနာရဲ့ အခြေခံနည်းနာ တစ်ခုုဖြစ်ပါတယ်ဆိုုရင် စာရှုသူအနေနဲ့ အံ့သြမယ်၊ ဒါမှမဟုုတ် ဟုုတ်ရဲ့လားလိုု့ မေးခွန်းထုုတ်မိ မှာ အမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အစ္စလာမ်သာသနာရဲ့ အစစ်အမှန်သွန်သင်ချက်တွေ အရ Free speech ခေါ် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုခွင့်ဟာ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတစ်ခုုဖြစ် တယ်ဆိုုတာ အမှန်ပါပဲ။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုုင်းအတွင်းမှာ ပြင်သစ်နုုိင်ငံထုုတ် Charlie Hebdo မဂ္ဂဇင်းက ကာတွန်းဆရာတွေ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ် ခံခဲ့ရတယ်၊ ဒါဟာ ၀မ်းနည်းဖွယ် ကိစ္စတစ်ခုုအမှန်ပါ။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် ပေါ်မှာတင်ထားတဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ဦးရဲ့ စတေးတပ်ကိုု အောက်ပါအတိုုင်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ဒီမိတ်ဆွေတင်ထားတဲ့ စတေးတပ်ထဲက အစ္စလာမ်နဲ့ဆိုုင်တဲ့ စာသားများဟာ တကယ့်ကိုု ၁၀၀ ရာခိုုင်နှုန်း မှန်ကန်နေတဲ့ စာသားတွေပါပဲ။
မိတ်ဆွေ စာရှုသူ ၊ အချိန် ၁၅ မိနစ်လောက်ကိုု ကျိုးနွံစွာ အလှူခံပါရစေ၊ ကျွန်တော် (စာရေးသူ) ရဲ့ အထက်ပါအဆိုု မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြနိုုင်ပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ မေးခွန်းဖြစ်လာနိုုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ “မွတ်စလင်တွေရဲ့ တမန်တော်ကိုု လှောင်ထားတဲ့ အဲဒီကာတွန်း တွေက ကျွန်တော့် (စာရေးသူ) ကိုုခံစားချက်တခုုခုု မဖြစ်စေဘူးလား၊ ဥပမာ ဒေါသထွက်တာပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့”။ ဆိုုတာကိုု အလျင် ဖြေကြားပါရစေ။ သာမာန်လူသား တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ ကျွန်တော်၊ ခံပြင်းဒေါသထွက်မိတာ အမှန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ကိုုယ့်တမန်တော်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်လိုု့ ထွက်ရတဲ့ ဒေါသက တစ်ကဏ္ဍဖြစ်ပြီး အဲဒီအပေါ်မှာ အထိန်းအကွပ်မထားဘဲ လူ့အသက်တွေ သွေးချောင်းစီးပစ်တာကတော့ ဦးနှောက်ထဲ ထည့်ပြီး စဉ်းစားဖိုု့တောင် မလျော်ကန် မသင့်မြတ်တဲ့ ကိစ္စရပ်ကြီးပါ။
လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့်ကိုု အကာအကွယ်ပေးဖိုု့ ဆိုုတာက တစ်ကဏ္ဍဖြစ်ပြီး မြင့်မားတဲ့ စိတ်ဓါတ်နဲ့အတူ အသိဉာဏ်အမြော်အမြင်နဲ့ ပြည့်စုုံတဲ့ စကားမျိုး၊ စာအရေးအသား မျိုးတွေ တွင်ကျယ်လာစေဖိုု့ လှံုဆော်ခြင်းက မတူညီတဲ့ ကဏ္ဍနောက်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကဏ္ဍနှစ်ခုုမှာ ကွဲပြားခြားနားချက်တွေ ရှိတယ်ဆိုုတာကိုု အများပြည်သူအကြား သိသာထင်ရှားလာအောင် ပြုလုုပ်ပေးကြဖုုိ့ လိုုအပ်လှပါတယ်။ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုခြင်းက အသိပညာအမြော်အမြင်တဲ့ ပြည့်စုံုတဲ့စကားတွေ ဖြစ်နေရမယ်၊ ပရမ်းပတာ ပြောဆိုုတာမျိုး ၊ ပြောဖိုု့အခွင့်ရှိတိုုင်း ဖိုုးပြောချင်၊ မောင်ပြောချင် လုုပ်ရတဲ့ ကိစ္စမျိုး မဟုုတ်ပါ။
“ဘာသာရေး ယုံုကြည်ချက်ကိုုလည်း ဝေဖန်ပြောဆိုုနုုိင်တယ်” ဆိုုတဲ့ အဆိုုကိုုတော့ ဒီကရီအကန့်အသတ်တစ်ခုုအတွင်းမှာသာ သဘောတူလက်ခံထိုုက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုုတော့ ဘာသာရေးယုံုကြည်ချက်ကိုု ပျက်ရယ်ပြုတယ်၊ လှောင်ပြောင်သရော်တယ် စတဲ့ အမူအကျင့်ကနေ ဘယ်လိုုမျိုး အကျိုးကျေးဇူးကိုု မြော်လင့်နိုုင်ပါသလဲ၊ စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။
ဘာသာရေးကိုု လှောင်ပြောင်သရော်ခြင်းက
(က) မိမိနဲ့ အသွင်မတူ ယုံုကြည်ချက်ကွဲနေတဲ့ ဘာသာခြားတစ်ယောက်နဲ့ မိမိအကြား မိတ်ဆွေသင်္ဂဟ ဖြစ်လာဖိုု့ ပေါင်းကူးတံတားတစ်စင်းဖန်တီးပေးနိုုင်ပါသလား
(ခ) ရန်လိုုတတ်တဲ့ သဘောထားရှိသူတစ်ဦးကိုု ပျော့ပြောင်းသွားဖိုု့ လုုပ်နိုုင်ပါသလား
(ဂ) အနာဂတ်ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့ လူငယ်ထုုအကြား အဲလိုု သရော်လှောင်ပြောင် တာဟာတော့ဖြင့် ရင့်ကျက်တဲ့လုုပ်ရပ်ကောင်းတစ်ခုလိုု့ သတ်မှတ်လာကြတာမျိုးအထိ အဖြစ်ခံနိုုင်ကြပါသလား။
မိမိနဲ့အသွင်မတူ ယုံုကြည်ချက်ကွဲပြားသူတွေနဲ့ မိတ်ဆွေသင်္ဂဟဖြစ်လာဖိုု့ ၊ ရန်လိုုသူကိုု ပျော့ပြောင်းစေဖိုု့ ၊ ထိပါးလာသူကိုု ရင့်ကျက်စွာတုုန့်ပြန်ဖိုု့ စတာတွေဟာ မြို့ကြီးသားပီသပြီး ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ ငြိမ်းချမ်းလှပါတယ်ဆိုုတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အရေးကြီးလှတဲ့ အချက်တွေပဲ မဟုုတ်ပါလားခင်ဗျာ။
ဒါကြောင့်လည်း အစ္စလာမ် သာသနာဝင်တွေရဲ့ ကျမ်းစာ ကိုုရ်အာန်က ယုံုကြည်သူ မွတ်စလင်တွေကိုု ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ သဘောထားကြီးသူတွေ ဖြစ်လာစေဖိုု့ နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့်ကိုု အသိအမှတ်ပြု လေးစားကြဖိုု့ ပြဌာန်းသွန်သင် ထားပါတယ်။ ကိုုရ်အာန်က တင်ပြတဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုုတ်ဖော်ပြောဆိုုခွင့် (Free speech) က လွတ်လပ်စွာ တွေးတောကြံဆဖိုု့ နှိုးဆော်တုုိက်တွန်းထားပေမယ့် disagreement ဆိုုတဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အမြင်မတူညီတာကိုု လှောင်ပြောင်စရာမဆိုုထားဘိ လေးစားအသိအမှတ်ပြု ဖိုု့ပါ သွန်သင်ထားပါတယ်။ ဥပမာ ကိုုရ်အာန်ကျမ်း အခန်းနံပါတ် ၆ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၀၉ မှာ ဖော်ပြထားတာက
And revile not those whom they call upon beside Allah, lest they, out of spite, revile Allah in their ignorance.
“အလ္လာဟ်အား စွန့်ပယ်၍ ယင်းသူတိုု့ (အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် မဟုုတ်သူများကိုု ရည်ညွှန်း) ကိုုးကွယ်ဆည်းကပ်သည့်အရာများကိုု အသင်သည် လှောင်ပြောင်ရှုတ်ချ ဆဲရေးခြင်း မပြုလေနှင့်။…”
ဒါကြောင့် မွတ်စလင်တွေဟာ အခြားဘာသာဝင်တွေ အထွတ်အမြတ်ထား ကိုုးကွယ်ဆည်းကပ်အပ်သည်များကိုု ဆဲရေးပြောင်လှောင်ရှုတ်ချပိုုင်ခွင့် မရှိပါဘူး။ ကိုုရ်အာန်ကျမ်းက အထက်ပါသွန်သင်ချက်မှာတင် ရပ်တန့်မသွားသေးဘဲ သွန်သင်ထားပြန်ပါတယ်။
“…let not a people’s enmity incite you to act otherwise than with justice. Be always just…”
“မည်သည့်လူမျိုးတစ်မျိုးအပေါ်မဆိုု မုုန်းတီးမှုသည် အသင့်အား တရားမျှတမှု မပြုလုုပ်စေရန် လှံု့ဆော်ခြင်း အလျဉ်းမဖြစ်စေလင့်။ (အသင်တိုု့အပေါ် ရန်ညှိုးထား မုုန်းတီးသူများအတွက်ပင် တရားမျှတမှုကိုု ကျင့်သုံုးဆောက်တည်ရန်လိုုအပ်သည်။) အမြဲတစေ တရားမျှတမှုကိုု ကျင့်သုံုးကြကုုန်။ (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၅ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၉ ) ”
ပြင်သစ်မဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo က မိမိတိုု့ မွတ်စလင်တွေလေးစားဂုုဏ်အသရေပေးတဲ့ တမန်တော်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်တာနဲ့ပဲ အဲဒီလိုုလုုပ်ရကောင်းလားဆိုုပြီး အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်ခြင်းကိုု အပထားဦးတော့၊ တရားမမျှမတ တုုန့်ပြန်ခဲ့မယ်ဆိုု ရင်တောင် ဒါဟာ အစ္စလာမ်မစ်စစ်စစ်တစ်ယောက်ရဲ့ လုုပ်ရပ်မဟုုတ်ပါဘူး။
ယုံုကြည်ကိုုးကွယ်ရာတွေကိုု မစော်ကားဖိုု့ ၊ တရားမျှတစွာ တုုန့်ပြန်ဖိုု့ စတာတွေကိုု အစ္စလာမ်က သွန်သင်ထားတာတော့ ဟုုတ်ပါပြီ၊ သာသနာအပေါ် လွတ်လပ်လပ် ဝေဖန်တာမျိုးကိုုရော အစ္စလာမ်က ဘယ်လိုု တုုန့်ပြန်ခုုိင်းထား ပါသလဲ?
“…when you hear the Signs of God being denied and mocked at, sit not with those who indulge in such talk until they engage in a talk other than that…”
“အလ္လာဟ်၏ သက်သေလက္ခဏာတော်များအား ငြင်းပယ်လျက် ပြောင်လှောင်ပျက်ရယ်ပြု နေသည်ကိုု ကြားရပါမူ အသင်သည် ဤသိုု့သော အပြုအမူမှ ယင်းတိုု့မရှောင်ကြဉ်လေ သမျှကာလပတ်လုံုး ထိုုသူတိုု့နှင့်အတူ (ရောနှော) ထုုိင်ခြင်း မပြုလေနှင့်။” (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၄ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၄၁)
အထက်ပါမုုက္ခပါတ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့အတိုုင်း မွတ်စလင်တွေဟာ သူတိုု့ရဲ့ယုံုကြည်ရာကိုု ပြောင်လှောင်နေတာ တွေ့မြင်ကြားသိရမယ်ဆိုုရင် လျစ်လျူပြု ထွက်ခွာသွားဖိုု့ရာ ဆင့်ဆိုုထားခြင်း ခံရသလိုု ကျူးလွန်စော်ကားသူတွေကသာ သူတိုု့လုုပ်ရပ်ကိုု ရပ်တန့်ခဲ့ရင် တော့ အဆက်အဆံပြန်လည်ထားရှိနိုုင်ပါတယ်။
ပြင်သစ်မဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo ရဲ့ ကာတွန်းတွေကိုု မွတ်စလင်စစ်စစ်တွေက အထက်ဖော်ပြပါအတိုုင်းသာ တုုန့်ပြန်ဖိုု့ အခွင့်ရှိပါတယ်။ ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၄ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၄၁ ကိုု အဆုံုးအထိ ဖတ်ရှုုလေ့လာမယ်ဆိုုရင် ဘာသာရေးယုံုကြည်ချက်ကိုု လှောင်ပြောင်သရော်သူတွေအတွက် လောကီသား ယုံုကြည်သူတွေက တစုံုတရာအပြစ်ပေးအရေးယူဖိုု့ အခွင့်လိုုင်စင် ပေးထားခြင်းမျိုး မခံရဘဲ အလ္လာဟ် (အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်များရဲ့ဘုုရားရှင်)ကသာ တရားစီရင်မယ့် ကမ္ဘာ့နောက်ဆုံုးနေ့မှာ အပြစ်ပေးအရေးယူမယ့်အကြောင်း တွေ့ရှိနိုုင်ပါတယ်။
သာသနာရေးလိုုမျိုး အထိအခိုုက်မခံနိုုင်တဲ့ ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဆွေးနွေးငြင်းခုံုတာ မျိုးကိုုရော ဘယ်လိုုမျိုး လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုဆွေးနွေးဖိုု့ အစ္စလာမ်က တင်ပြထားပါသလဲ။
“Call…with wisdom and goodly exhortation and argue with them in a way that is best.”
“အလ္လာဟ်၏လမ်းတော်သိုု့ ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင်နှင့် ကောင်းမြတ်သော သွန်သင်ဆုံုးမမှုတိုု့ဖြင့် ဖိတ်ခေါ်ပါလေ၊ အကောင်းမြတ်ဆုံုးသော သက်သေသာဓကဖြင့် အခြေအတင် ဆွေးနွေးပါလေ။” (ကိုုရ်အာန်ကျမ်းစာ အခန်း ၁၆ ၊ မုုက္ခပါတ်အမှတ်စဉ် ၁၂၆)
မုုဟမ္မဒ်ရဲ့ ဘဝသက်တမ်းတလျှောက်မှာ လှောင်ပြောင်ပျက်ရယ်ပြုတာတွေကိုု ဒုုနဲ့ဒေး ခံခဲ့ရပေမယ့် လက်တုုန့်ပြန် အပြစ်ပေးခြင်းမျိုး လုံုးဝမရှိခဲ့ပါ။ ဒါပေမယ့် အခုုခေတ် အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် မော်လဝီအချို့ကတော့ သာသနာအပေါ် အသရေဖျက်ရင် သေဒဏ်ဆိုုပြီး ဥပဒေ ပြဌာန်းကာ လူတွေကိုု သတ်ဖြတ်နေကြတာကတော့ဖြင့် တကယ်ကိုု ရှုတ်ချဖွယ် စက်ဆုုပ်ရွံ့ရှာ ဖွယ်ရာတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာ မုုဟမ္မဒ်ရဲ့ ဘဝဖြစ်စဉ်ထဲက အဖြစ်အပျက်တစ်ခုုကိုု တင်ပြရရင်ဖြင့် –
တမန်တော် မုုဟမ္မဒ်က မဒီနာမြို့ကိုု ခိုုလှံုဖိုု့ ရောက်လာတဲ့အခါ အဲဒီမြို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် လျာထားခံရတဲ့ ယဟူဒီဘာသာဝင် အဗ္ဗဒွလ်လာဘင် အိုုဘိုုင်းခေါင်းဆောင်ပြီး သူ့
ရဲ့အသက်ကိုု ရန်မူဖိုု့ အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ တကြိမ်မှာတော့ ယဟူဒီအုုပ်စုု တစ်စုုက မုုဟမ္မဒ်ကိုု “အသင့်အပေါ် မရဏသေခြင်း သက်ရောက်ပါစေ” ဆိုုပြီး မျက်နှာချင်းဆိုုင် တွေ့တဲ့အခိုု်က် ရေရွတ်ပြောဆိုုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ မွတ်စလင်တွေ တဦးနဲ့ တဦး မျက်နှာချင်းဆိုုင်တွေ့တဲ့အခါ နုုတ်ခွန်းဆက်တဲ့ အသင့်အပေါ် ငြိမ်းချမ်းခြင်း သက်ရောက်ပါစေ ဆိုုတဲ့ စကားရပ်ကိုု လှောင်ပြောင်ရှုတ်ချပြီး ဆိုုတဲ့အဆိုုတခုုလိုု့ သတ်မှတ်ရမှာဖြစ်သလိုု အခုုခေတ်ဥပဒေတွေအရ အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှု ဆိုုလည်းရပါတယ်။ အဲဒီလိုု ဆိုုလာတဲ့ ယဟူဒီအုုပ်စုုကိုု ပြင်းထန်စွာ တုုန့်ပြန်ပြောဆိုုခဲ့တဲ့ ဇနီးဖြစ်သူကိုု မုုဟမ္မဒ်က တားမြစ်ဆုံုးမခဲ့ပြီး မဒီနာမြို့ရဲ့ အုုပ်ချုပ်သူဖြစ်နေလင့်ကစား သူတိုု့ကိုု တစုံုတရာ အပြစ်ပေး အရေးယူခဲ့တာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ အဗ္ဗဒွလ်လာဘင် အိုုဘိုုင်း သေဆုံုးတဲ့အခါ အစ္စလာမ်ဘာသာ ၀င်တွေရဲ့ဓလေ့အတိုုင်း အပြစ်လွှတ်ခြင်း အတွက် ၀တ်ပြုရတဲ့ (ဂျနာဇာ) ၀တ်ပြုဆုုတောင်းခြင်းကိုု မုုဟမ္မဒ်ကိုုယ်တိုုင် ဦးဆောင်ဝတ်ပြုပေးခဲ့ပါသေးတယ်။
(http://www.alislam.org/library/books/Life-of-Muhammad.pdf)
အစ္စလာမ်သာသနာထဲက အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုုဖြစ်တဲ့ အဟ်မဒီယာမွတ်စလင်အဖွဲ့ကိုု တည်ထောင်ခဲ့သူ မီရ်ဇာ ဂူလာမ်အဟ်မဒ်ဆိုုတဲ့ ပုုဂ္ဂိုလ်က ၁၉ ၀၂ မှာ အစ္စလာမ်ကိုု ဝေဖန်ရင် ၊ လှောင်ပြောင်သရော်ရင် သတ်ပြစ်ရမယ်လိုု့ ဆိုုနေကြတဲ့ အစွန်းရောက် မော်လဝီ ဂျီဟတ်ဝါဒီတွေကိုု ရည်ညွှန်းပြီး ရေးသားတင်ပြခဲ့တာက -
“ဂျီဟတ်ဝါဒီမော်လဝီများအတွက် သင်ခန်းစာတစ်ရပ်ရှိ၏။ စစ်မှန်သောသာသနာဟူသည် သာသနာ့အမွေအနှစ်များ၊ အမြော်အမြင်နှင့်ပြည့်စုံုသည့် ဆွေးနွေးတင်ပြချက်များသည် အသွားထက်သော ဓါးထက်ပုုိ၍ စွမ်းအားရှိသည်ကိုု ဖော်ထုုတ်ပြပေးသည့် သာသနာပင်။ ဓါးလက်နက်ကိုု မှီခိုုနေရသည့် သာသနာမှာ (စစ်မှန်သောသာသနာမမည်ချေ။)” (https://www.alislam.org/jihad/sword.html)
ပဲရစ်မြို့က မဂ္ဂဇင်းတုုိက်ကိုု အကြမ်းဖက်သွေးချောင်းစီးခဲ့သူတွေကိုုးကွယ်တဲ့ သာသနာဟာ လူသတ်လက်နက်တွေအပေါ်မှာသာ တည်မှီထားတယ်ဆိုုတာ ပေါ်လွင်လှပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစ္စလာမ်သာသနာကတော့ ဓါးလက်နက်၊ ဒါမှမဟုုတ် သေနတ် တွေအပေါ် ၊ ဒါမှမဟုုတ် အခြားမည်သည့်အင်အားတစ်စုံုတစ်ရာအပေါ်မှာမှ တည်မှီထားခြင်း မရှိပါ။
လွတ်လပ်စွာပြောဆိုုတင်ပြခြင်းက စွမ်းအားထက်မြက်တဲ့ လက်နက် တန်ဆာ တစ်ခုုဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေဟာ (အကြမ်းဖက်မှုကိုု ထောက်ပံ့ပြောဆိုုနေတာမျိုး မဟုုတ်ရင်) သူတိုု့ဆန္ဒအလျောက်ခုုခံချေပပြောဆိုုပိုုင်ခွင့် ရှိပါတယ်။ သိုု့သော် ငါတိုု့က ပြောချင်ရာ ပြောဖိုု့ အခွင့်အရေးရှိတာပဲဆိုုပြီး မတူညီသူများအကြား ပေါင်းကူးဆက်သွယ်ပေးမယ့် ညီညွတ်ရေး တံတားကြီးတွေ ဖြစ်လာမယ့်အရေးကိုု လျစ်လျူပြုမယ်၊ ခက်ထန်သူကိုု မေတ္တာနဲ့ တုုန့်ပြန်မယ့်အစား ခက်ထန်မှုနဲ့သာ တုုန့်ပြန်မယ်၊ ဘာသာရေးကိုု ပျက်ရယ်ပြုတာဟာ တော့ဖြင့် ရင့်ကျက်တဲ့ အချင်းအရာတစ်ခုုလိုု့ လူငယ်တွေ ထင်မှတ်မှားအောင် ပြုမယ်ဆိုုရင်ဖြင့် အပျက်ပျက်နဲ့ နှာခေါင်းသွေးထွက်ကိန်းသာ ဆိုုက်ရပါလိမ့်မယ်။
ဒါကြောင့် အစ္စလာမ်က လွတ်လပ်စွာပြောဆိုုရာမှာ သာသနာရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး စော်ကားဆဲရေး ပြောင်လှောင်တာတွေမလုုပ်ဖိုု့ နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုုကြ၊ ဤသည်အတွက် အပြစ်တစ်စုံုတစ်ရာ မထိုုက်တန်ရာ၊ သိုု့သော် လူ့စည်းကိုုတော့ဖြင့် စောင့်ထိန်းကြရယ်လိုု့ သတ်မှတ်ပြဌာန်းပေးထားပါကြောင်း တင်ပြလိုုက်ရပါတယ်။
မိုုးမခမီဒီယာမှ ၁၉ ရက် ၊ ဇန်နဝါရီ၊ ၂၀၁၅ နေ့စွဲဖြင့် ဖော်ပြပေးခဲ့သော ဆောင်းပါးဖြစ်ပါသည်။
